RIOOL

In Oosterwold is geen riool. Je moet dus zelf je eigen rioolwater verwerken. Dat kan met een IBA. Er zijn 3 smaken:  een septic tank, een technische IBA (hierna: “IBA”) en een  helofytenfilter. De septic tank op zich levert het slechts gezuiverde water maar is zeer betrouwbaar, er kan niets aan stuk gaan. Een technische IBA levert op zich prima gezuiverd water maar blijkt in de praktijk minder betrouwbaar, er kan meer stuk gaan en het bacteriële evenwicht is minder solide. Het helofytenfilter levert uitstekend gezuiverde water, er kan haast niets stuk en is zeer betrouwbaar. Een toelichting:

Septic tanks zijn toegestaan voor een vierpersoons huishouden wanneer die 6 m3 groot zijn (6000 l).  Dat is vreemd want het efluent (uitstromend water) van een septic tank is ronduit smerig en stinkt enorm. Een septic tank als enige zuivering is voor Oosterwold volstrekt ongeschikt. Een septic tank is als voorzuivering echter uitstekend geschikt. Doordat de septic tank groot is, zal het evenwicht (anaerobe bacteriën) niet snel verstoord raken .Verder zijn er geen pompen/elektronica nodig die stuk kan gaan. Lees vooral ook de pagina over WATER!

Een technische IBA is een systeem van meerdere ondergrondse tanks achter elkaar waarin het afval in fasen wordt afgebroken. Een technische IBA is veel kleiner dan een septic tank van 6 kuub. De tijd die het effluent in het filter doorbrengt is kleiner dus het afbraakproces moet sneller verlopen, er is minder ruimte voor herstel bij verstoringen. Om in die korte tijd toch de bacteriën hun werk te kunnen laten doen wordt soms geforceerd lucht toegevoegd (dat er ook weer uit moet komen..). Wanneer de technische IBA goed functioneert is het effluent op zich schoon genoeg om te mogen lozen en stinkt niet (zoals bij een septic tank).

Een installatie met een helofytenfilter bestaat uit een bezinkput, een pompput en een helofyten filter. Het afvalwater bezinkt eerst in de bezinkput, vaste delen worden verteerd, te zware delen bezinken (eens in de paar jaar leeg laten zuigen). Vanaf daar loopt het over naar de pompput die een paar maal per dag een bepaalde hoeveelheid over het helofytenfilter pompt (dompelpomp met vlotter). Het helofytenfilter zelf  is een rietveld (ca. 16 m2 per gezin) waarin de afvalstoffen door (aerobe) bacteriën worden afgebroken. De meest ideale oplossing zou zijn een relatief grote bezinktank van ca. 3 kuub waarin alle vaste bestanddelen worden verteerd in combinatie met een helofytenfilter om de klus af te maken. Het mooie hiervan is dat er geen plastic tanks nodig zijn, en dat volstaan kan worden met slechts een enkel klein (overal verkrijgbaar) dompelpompje dat slechts minuten per dag draait. Er is geen onderhouds nodig en er is na oplevering geen afhankelijkheid van de leverancier.

2 typen helofytenfilters
Er zijn globaal gezien twee typen helofytenfilters. De horizontaal doorstromende (boven) en een met een pomp (onder), ook wel verticaal doorstromend helofytenfilter genaamd. Ik begreep dat een horizontaal doorstromende versie in Nederland niet toepasbaar zou zijn in verband met de kans op strenge vorst. Dus blijft de verticale versie over als enige optie.

Uitleg werking
Het zijn met name de bacteriën in het helotenfilter die het afval verwerken. Het riet heeft twee belangrijke taken: voldoende zuurstof de grond in transporteren en voorkomen dat de bacteriën wegspoelen met een flinke bui.

De bacteriën hebben een zekere hoeveelheid afvalwater nodig om te kunnen overleven. Neemt de aanvoer toe, dan vermenigvuldigen de bacteriën zich en ontstaat er na enige tijd weer een nieuw evenwicht. De filters zijn relatief ongevoelig voor fluctuaties binnen zekere marges. (een feestje geven zou best mogen, dagen lang veel mensen op bezoek zal op enig moment tot overbelasting kunnen leiden). Van groot belang is dat de vaste bestanddelen goed verteerd worden in de bezinktank. Indien dit niet gebeurt raakt de bovenlaag van het helofytenfilter sneller verstopt, loopt niet goed door waardoor het werkzame deel van het helofytenfilter afneemt.

Vorstbestendig?
Tijdens vorst zou het filter ook gewoon blijven functioneren. Kijk voor een goede uitleg bijvoorbeeld op de site van Kilian Water. Zie rechts een foto van een filter nadat het riet voor winter is geknipt. Het knippen dient bij voorkeur met een zeis ofzo te gebeuren. Wanneer je dat met een maakbalk zou doen blijven teveel kleine delen achter op het bed waardoor het verstopt. Zie hieronder hoe mooi ons filter er na twee jaar bijstaat. Dat het riet afhangt komt door de regendruppels. Eenmaal opgedroogd is het riet bijna 2,5 m hoog.

Onderhoud

1. De bezinktank eens per 5 tot 15 jaar leeg pompen;
2. het helofytenfilter eens per jaar snoeien/maaien;
3. organisch materiaal zoals bladeren van het filter verwijderen zodat het niet verstopt raakt (plaats het filter dus liever niet langs bomen);
4. visuele controleren of pompje het nog doet.

Stroomverbruik
De pomp in de pompput voor een helofytenfilter gebruikt ca. 200 Watt en springt maar een paar minuten per dag aan. Verwaarloosbaar dus.

Betrouwbaarheid
Omdat de verwerking van afvalstoffen heel geleidelijk verloopt en de verblijftijd van het afval in het filter veel langer is dan bij bijvoorbeeld een IBA, is het systeem ook veel betrouwbaarder en beter opgewassen tegen fluctuaties in de aanvoer.

Onze keuze
Vanwege de hogere betrouwbaarheid/lagere storingsgevoeligheid, de zeer geringe footprint, het lage stroomverbruik,  omdat geen onderhoudscontract nodig is en omdat het filter goed kan omgaan met wisselende belasting/tijdelijke overbelasting hebben wij voor een helofytenfilter  (IBA 3B) gekozen in combinatie met een grote bezinktank van ca 3 kuub (een IBA3B is een IBA3A met ijzerkorrels erbij die het fosfaat binden). Een bijkomend voordeel is dat het gezuiverde water zeer schoon is en je het gewoon in de sloot mag lozen of voor irrigatie kunt gebruiken. Daarnaast vinden wij het idee erg sympathiek. Helaas is geen van de typen filters in staat om medicijnen uit het effluent te filteren.

Wij hebben uiteindelijk twee leveranciers beoordeeld en hebben gekozen voor Kilian Waters (Gerrit Box). De reden is met name dat Global Wetlands zich liet voorstaan als enige een gecertificeerd filter te leveren. Maar dat is niet juist, er bestaan geen gecertificeerde filters (meer).

Update 12 juli 2016: Ik ben inmiddels meermaals door Global Wetlands benaderd in verband met dit bericht. Ik kan thans bevestigen dat Global Wetlands haar informatieverstrekking heeft aangepast. Global Wetlands verwijst niet meer naar de betreffende norm. Ook is de betreffende passage is uit de offerteteksten verwijderd.

UPDATE 24 FEBRUARI 2016:

In Oosterwold bepaalt het Waterschap Zuiderzeeland de norm voor het lozen van gezuiverd water. De emissienormen zijn als volgt (bron: onze watervergunning):

Deze norm zou slechts haalbaar zijn met een IBA klasse 3B. Dat is een IBA klasse 3A helofytenfilter met ijzerkorrels in het bed. Het ijzer bindt het fosfaat, dat anders niet gefilterd/gebonden zou worden.

Update 24 februari 2017

Wij zijn zeer tevreden over het helofytenfilter. Lees hier de update op de blog.

Update februari 2018:

Effluent getest door Waterschap. Resultaten zijn uitstekend.

---

Links
Zie hieronder enige links naar leveranciers van helofytenfilters en IBA’s.

• Kilian water
• www.rietland.com
• H-Energiesystemen B.V.
• Wetlantec (voorheen: Globalwetlands)
  Ecofyt

Leveranciers van technische IBA’s

• Aquaworld biosystems
• Multivis
• Afvalwatertechniek NB milieu BV
• Brinkveld
• wsb-clean