Ophalen Afval Oosterwold

De gemeente Almere lijkt initiatieven van sommige initiatiefnemers te omarmen om zelf zorg te dragen voor het afvoeren van afval. Dat past geheel binnen het gedachtegoed van Oosterwold. Ik was ook lang voorstander van het met elkaar organiseren van het ophalen van het afval. Maar tot mijn spijt, hoe langer ik erover nadenk hoe lastiger mij dit voorkomt. Een probleem is bijvoorbeeld dat het bestemmingsplan niet voorziet in plekken voor een afvalperron. Alle grond wordt verkocht, niemand wil grond van zijn kavel afstaan voor een afvalperron met containers. Dat creëert veel herrie (glasbak en auto´s), stinkt in de zomer onbedaarlijk (zelfs ondergronds), trekt heel veel verkeer, veroorzaakt veel zwerfvuil dat je kavel opwaait, trekt ongedierte aan en vraagt het nodige onderhoud in de klei. Daarnaast is het in juridische zin ook best lastig te realiseren. Met name daarover het volgende:

1. een korte toelichting van de actuele ontwikkelingen
2. het juridisch kader (Wet Milieubeheer)
3. de juridische implicaties van particuliere initiatieven
4. conclusie
5. een voorstel.

1 actuele ontwikkelingen

In 2016 blogde Marien al over de eerste initiatieven:

Dit jaar startten een paar initiatiefnemers een overleg over dit onderwerp: werkgroep afval waarbij initiatiefnemers uit meerdere delen van Oosterwold zich aanmeldden.

Zij hebben (enige) mogelijkheden onderzocht en  oplossingen besproken met aanbieders. De gebiedsregiseur (Ivonne de Nood) melde hierover in haar meest recente update (23 februari 2018 onder 5): “De werkgoep heeft inmiddels een duidelijk beeld van de mogelijkheden voor het inzamelen van afval.”

Uit de aankondiging maak ik op dat de verschillende ideeën van de werkgroep afval gepresenteerd zullen worden. Een gedetailleerd prijspaartje kan (denk ik) pas gegeven worden wanneer een specifiek pakket van eisen is opgesteld met concrete opdrachtgevers, omvang gebied, aantal huishoudens, soort opslag, frequentie ophalen etc. Een uitdaging daarbij zal zijn om geen hogere prijzen te krijgen dan de gemeente op basis van Europese (openbare) aanbestedingen kan bedingen. Onze inkoopkracht is zeer beperkt, onze relevante kennis minimaal. Dat leidt in een normale, niet gereguleerde markt altijd tot hogere prijzen.

Voor de goede orde hieronder ook het juridische kader dat ik in een half uurtje googlen kon vinden (aanvullingen zijn welkom):

2 Juridisch kader (wet milieubeheer)

• De gemeente heeft een zorgplicht aangaande het afhalen van afval bij de burgers. Dit is wettelijk bepaald in Wet Milieubeheer artikel 10.21:
• Artikel 10.26 lid 1 sub c biedt vervolgens de mogelijkheid om in delen van de gemeente geen afval op te halen. Dit is volgens artikel 10.27 alleen toegestaan wanneer de gemeente ervoor zorgt dat bewoners hun afval zelf ergens kunnen achterlaten.
• Verder dient elke gemeente een eigen afvalstoffenverordening te hebben.
• Die van Almere vind je hier. Daarin zijn geen gebieden benoemd waarin geen afval wordt opgehaald. De gemeente Almere zal dus op een of andere manier moeten zorg dragen voor het afhalen van afval, ook in Oosterwold.

3 Juridisch implicaties particuliere initiatieven

• Ik heb nergens kunnen vinden dat afspraken met burgers de wettelijke zorgplicht van de gemeente opzij zouden kunnen zetten. De gemeente blijft ook bij particulier georganiseerde afvoer wellicht eindverantwoordelijk.
• Dat sommige burgers besluiten om zelf een contract met een verwerker te sluiten treft alleen die specifieke burger, zij hebben geen gezag over anderen.
• Indien initiatiefnemers akkoord zouden gaan met het afhalen van afval, en dat zou niet correct gebeuren, dan kunnen zij daarop worden aangesproken door de partijen die daardoor getroffen menen te zijn. Dat kan een tijdrovende toestand worden, zelfs als de eiser achteraf in het ongelijk wordt gesteld. Wie gaat dat soort klussen in zijn vrije tijd afhandelen?
• Zo´n afvaltransporteur zal nooit met alle initiatiefnemers afzonderlijk een contract sluiten. Hij zal proberen met één persoon een contract te sluiten, die zal vervolgens moeten betalen en zelf het geld moeten ophalen bij de achterban.
• Mogelijk komen mensen op het idee om kavelwegverenigingen deze rol toe te delen. Deze taak past echter niet binnen de doelomschrijving van de kavelwegverenigingen. Juist omdat het bestuur van vrijwilligers vaak al amper aan die taak toekomt is er expliciet voor gekozen om in de statuten op te nemen dat de vereniging zich uitsluitend mag bezig houden met de ontsluiting van het doelgebied. Dat is al moeilijk genoeg. Vaak kunnen deze verenigingen al geen opvolgers voor bestuurders vinden omdat niemand die klus lijkt te willen klaren. Dat zou alleen maar erger worden met een uitbreiding van de doelstelling tot bijvoorbeeld het afvoeren van afval. Waar vind je gekwalificeerde bestuurders die afvaltransporteurs kunnen contracteren en die tijd over hebben om burenruzies over zwerfvuil o.i.d. te beteugelen?
• Indien een kavelwegvereniging al zou besluiten tot doeluitbreiding, dan zal zij haar leden nooit kunnen dwingen om mee te doen aan de door haar geregelde afhaaldienst. Dus ook dan zal de gemeente ten aanzien van de overige burgers een zorgplicht aangaande het ophalen van afval blijven behouden.
• De risico´s zijn wellicht beperkt maar volledigheidshalve: Het wettelijke kader aangaande het vervoer, scheiden en verwerken van afval is uitgebreid. Door het vervoer zelf te regelen haal je risico´s en daarmee aansprakelijkheden in huis, al is het maar omdat particuliere opdrachtgevers hiervan geen kaas gegeten hebben.  Als afval niet goed wordt afgevoerd is de opdrachtgever verantwoordelijk en aansprakelijk, die kan op haar beurt de gecontracteerde partij aanspreken. Dat is een tijdrovende en dure klus (rechtszaken). Vrijwilligers?..

4 Conclusie

Zonder de indruk te willen wekken dat ik alles tot op de bodem heb uitgezocht (wat zeker niet zo is), kom ik op basis van bovenstaande tot de volgende voorzichtige conclusie. Aanvullingen zijn zeer welkom!

Wanneer de burger niets regelt zal de gemeente voor het afvoeren van (gescheiden) afval moeten zorgen. Wanneer de burger dat voor haar rekening zou nemen krijgt zij er veel werk en verantwoordelijkheid bij. De burger heeft een slechte onderhandelingspositie dus in financiële zin zal het er (op termijn) waarschijnlijk niet snel beter op worden. De burgerinitiatieven kunnen niet dwingend opgelegd worden aan andere burgers. Elke burger kan dus altijd kiezen tussen de afhaaldienst van een particulier initiatief en die van de gemeente. Dat kan ertoe leiden dat er straks twee afhaaldiensten door elkaar heen gaan rijden: die van de gemeente en die van de burgerinitiatieven.

5 Voorstel

Zelf zie ik het liefst dat  de gemeente langs de Vogelweg bij de Tureluurweg en

Paradijsvogelweg een perron voor glas, papier, plastic installeert, net zoals dat bij Almere Hout is gedaan. Voor het restafval geven zij de initiatiefnemers per huishouden één rolcontainer (kliko) die wekelijks wordt afgehaald bij de inrit van de betreffende kavels. Daarvoor betaal ik dan graag de afvalstoffenheffing. Dat spaart wat mij betreft veel werk en gedoe met verenigingen, te dure en bewerkelijke contracten, (buren-) ruzie´s, financiering, aansprakelijkheden, correspondentie en papierwerk, vergaderingen en vooral heel veel tijd. Dat werk laat ik graag bij de gemeente liggen. Die is eigenlijk best goed in het laten afhalen van afval.