ALLES OVER WATER

Wat voor water?

Eigenlijk alles behalve vaarwater en drinkwater. Het gaat met name om:

hemelwater dat op het land valt;
hemelwater dat op verharding (daken) valt;
vervuild water dat uit het huis komt (riool);
bestaand water (bestaande sloot);
nieuw water: (nieuwe) kavelsloot;
nieuw water: vijver;
nieuw water: wilddrinkplek.

Hieronder volgt een samenvatting van de informatie die wij van Waterschap Zuiderzeeland hebben ontvangen.

Betreffende: boden, zandlaag en bodemverzakking

In Oosterwold, tussen de Tureluurweg en de Hogevaart wordt het grondwaterpijl gehandhaafd op een niveau van -5,25 meter NAP (zie de fantastische site van AHN). Onze kavel ligt gemiddeld op op -4,25 meter (gemeten met dGPS tijdens het archeologisch onderzoek). De figuur rechts is een hoogtekaart van het maaiveld inclusief de begroeiing. (Daarom is het bos oranje..).
De bodem in Oosterwold zakt nog. Hoe dieper de zandlaag, hoe meer de klei zal inklinken. Wij hebben gemiddeld 3 tot 4 meter klei onder het vlak en zullen ca. 20 cm zakken in komende 50 jaar (volgens Zuiderzeeland).
Om rekening te houden me die verzakking zou de woning op een verhoging moeten staan, een soort terp (die van ons wordt 60 cm).
Je mag een kelder onder je huis bouwen. Indien die onder het streefpeil komt zal die gegarandeerd waterdicht moeten zijn. Je mag niet door de zandlaag heen…
In Oosterwold ligt een dikke laag zware klei. Afhankelijk van de plek kan die 2 tot 5 meter dik zijn. Daaronder ligt een harde zandlaag. Onder die zandlaag wordt drinkwater vandaan gepompt. Dat mag niet vervuilen. Daarom mag je niet door de zandlaag heen boren om bijvoorbeeld een aardwarmtensysteem aan te leggen.
De tekening rechts klopt niet meer. Lees alles over onze bevindingen betreffende het waterniveau en NAP hier en hier.
Bij het heien mag wel door de zandlaag heen geheid worden omdat door het heien de grond rondom de heipalen verdicht wordt en geen gevaar voor lekkage door de zandlaag heen ontstaat.
Omdat de klei zo zacht is zou bij het bouwen als eerste een pad met rijplaten aangelegd moeten worden. Daarmee voorkom je dat de grond verdicht en ondoordringbaar wordt voor water. Het gevolg daarvan: grote plassen die niet weglopen.

Betreffende: hemelwater, drainage van het land en waterpeil

Per vierkante meter valt in Nederland gemiddeld iets meer dan 80 centimeter.
Lokaal kan per etmaal wel tot meer dan 100 mm vallen.
Het water dat op de verharding (daken) valt moet je opvangen en afvoeren.
Dit kan lokaal tot een grotere dan gemiddelde waterstroom leiden. Daarom moet je op de kavel een waterberging (vijver of sloot) aanbrengen die als buffer kan dienen. Daarom moet de standaard kavel voor 2% uit water bestaan (en een landbouwkavel uit 1,5%).
Oosterwold is reeds bij de drooglegging van de polder voorzien van drainagebuizen. Die liggen een kleine meter onder het maaiveld, dwars op de bestaande sloten, op ongeveer 40 meter van elkaar (zie foto rechts).
De nu nog glasheldere sloot

Indien er geen verharding is zal de regen in de bodem zakken en via de bestaande drainagebuizen naar de sloot lopen. Dit is een heel traag proces.
Wanneer je je kavelweg of oprijlaan van doorlaatbare platen maakt geldt dat niet als verharding en hoef daarvoor niet ter compensatie extra waterberging te maken.
De sloot waarlangs onze kavel komt is noodzakelijk om een oppervlakte van 35 hectare grond af te wateren.
Het pompgemaal Blocq van Kuffeler kan wanneer het op maximaal vermogen draait, het waterpeil in Oosterwold met 1,5 cm per etmaal verlagen. Het gemaal kan dus in 60 dagen (volle kracht) alle regen voor een heel jaar wegpompen. Er is ook een noodstroomvoorziening dus de polder zal niet zo snel onderlopen…
Wanneer je zelf drainagebuizen aanlegt is het advies om die tenminste 50 cm boven het streefpijl te leggen.
Het niveau in de sloot (streefpeil genaamd) is gemiddeld 1,10 tot 1,20 meter onder het maaiveld.
Er zijn prachtige systemen op de markt om hemelwater op te vangen. Dit kan perfect gebruikt worden voor het doorspoelen van de WC, voor de wasmachine en voor irrigatie van het land. Zie ook deze pagina. Als gevolg van algengroei zal dat waarschijnlijk gaan stinken..

Betreffende: watervergunning

Van het totale oppervlak standaard kavel moet minimaal 2% ingericht worden met water (sloten of vijver), bij landbouwkavel is dat 1,5%. Omgerekend voor onze kavel moeten wij voorzien in 325 vierkante meter water). Wij gaan daar ver overheen. Dat gaat ten kosten van het beschikbare oppervlak voor stadslandbouw.
Wanneer je bij de aanvraag van een omgevingsvergunning aangeeft iets met water te doen gaat er vanzelf een berichtje naar Waterschap Zuiderzeeland. Zij zullen dat aspect beoordelen en hebben daar 8 weken voor nodig. Indien het plan betreffende de waterberging deugt krijg je een watervergunning.
Voor de aanvraag van de watervergunning ziet het Waterschap Zuiderzeeland graag oppervlaktetekeningen van de waterpartijen en dwarsdoorsnedes.
Zie hier onze vorderingen betreffende de watervergunning.

Betreffende: sloten en talud

De bestaande sloten zijn (dec tot mei 2015) 15 centimeter diep.
Het streefpeil is ongeveer 1,1 tot 1,2 meter onder het maaiveld. De sloten zijn dus vanaf het maaiveld ongeveer 1,3 meter diep.
In de bestaande sloot liggen duikers met een diameter van 50 cm. (foto rechts).
Mogelijk moet in de toekomst de capaciteit van de sloot vergroot worden. Het is verstandig om daarop te anticiperen door duikers te gebruiken die net een slag groter zijn, bijvoorbeeld 70 cm.

De bestaande sloot zou een talud moeten hebben van 1 op 1,25. In dikke klei is dat voldoende om niet in te zakken.
Indien je een weg langs een sloot legt waarop auto’s mogen rijden zou het talud 1 op 2 moeten zijn voor de veiligheid van de automobilist en om verzakking tegen te gaan. Ik ben er nog niet uit of bedoeld werd 1 naar beneden en 2 opzij of andersom.

Betreft: Riool (zie ook hier)

Ieder huis moet zelf zijn rioolwater zuiveren. Dat kan met een septic tank van 6 kuub per huishouden. Door hun omvang zijn deze tanks relatief stabiel maar het is slechts een anaerobe zuivering. Het water dat eruit komt stinkt. Septic tanks zijn daarom in een gebied als Oosterwold slechts geschikt als voorzuivering, niet als hoofdzuivering.
Een iets betere oplossing is een technische IBA of een helofytenfilter in combinatie met een bezinktank (de beste oplossing).
Het water dat uit het helofytenfilter komt is kraakhelder en geurloos. Het mag in de sloot geloosd worden. Waterschap Zuiderzeeland controleert regelmatig of de verontreiniging binnen de wettelijke limieten blijft.
Een septic tank is toegestaan op het platte land omdat daar de huizen doorgaans op honderden meters afstand van elkaar staan. Voor Oosterwold is een septic tank af te raden. De septic tank levert het slechtst gereinigde effluent op van de beschikbare systemen. Het water in de sloot is nu nog kraakhelder. Indien meerdere huizen dicht bij elkaar op een enkele (ondiepe) sloot lozen zal dat in droge jaargetijden een vieze en stinkende sloot opleveren met een natuur-onvriendelijk millieu.

Betreffende: vijver

Het waterpeil in de sloot ligt een dikke meter onder het maaiveld. Dat betekent dat een vijver als hier rechts afgebeeld alleen mogelijk is wanneer je de vijver hoger legt dan de sloot en aan de onderkant dicht maakt met bijvoorbeeld vijverfolie of een betonnen bak.
Wanneer je het hemelwater van het dak in de vijver laat lopen is een overloop naar de sloot mogelijk. Wij kozen voor een solitaire vijver ofwel, zonder overloop. Die ene keer in de 20 jaar dat we te veel water hebben mag het over ons land stromen.
Wanneer je een vijver gaat bouwen die wel loost op de sloot, is het verstandig om een hogere overloop te maken om te voorkomen dat het water uit de (nu nog schone maar straks zwaar belaste) sloot in je vijver kan stromen. Door die overloop zal alleen een overschot aan water vanuit de vijver naar de sloot aflopen.
Als gevolg van intensieve landbouw zit er extreem veel ammonia en zouten in het grondwater, een zwemvijver wordt afgeraden.

ALLES OVER WATER

Betreffende: boden, zandlaag en bodemverzakking